Việc áp thuế của Hoa Kỳ đã đẩy ngành sản xuất Việt Nam vào tình trạng suy giảm trong tháng 4, khi chứng kiến sự sụt giảm đáng kể của số lượng đơn đặt hàng mới, xuất khẩu và sản lượng. Kết quả là PMI tháng 4 đã giảm xuống dưới ngưỡng 50 điểm.
Sáng 5/5/2025, S&P Global công bố báo cáo Chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) ngành sản xuất Việt Nam tháng 4/2025. Trong đó có 3 điểm nhấn nổi bật: Sản lượng, số lượng đơn đặt hàng mới và việc làm đều giảm đáng kể; Tâm lý kinh doanh đạt mức thấp nhất kể từ tháng 8/2021; Tốc độ tăng chi phí đầu vào chậm lại và giá cả đầu ra giảm.
Số lượng đơn hàng mới giảm, niềm tin kinh doanh xuống thấp
Theo báo cáo của S&P Global, những thông báo về thuế quan của Hoa Kỳ đã khiến ngành sản xuất của Việt Nam suy giảm trở lại trong tháng 4. Sản lượng, số lượng đơn đặt hàng mới, việc làm và hoạt động mua hàng đều giảm mạnh, trong khi niềm tin kinh doanh giảm xuống mức thấp của 44 tháng khi có những lo ngại về ảnh hưởng tiếp theo của thuế quan. Lượng cầu giảm khiến các công ty tiếp tục giảm giá bán hàng, trong khi chi phí đầu vào chỉ tăng nhẹ.
PMI ngành sản xuất Việt Nam trong tháng 4 đã giảm xuống dưới ngưỡng 50 điểm, sau khi đã chỉ báo tăng trưởng lần đầu trong tháng 3 (50,5 điểm). Kết quả chỉ số mới nhất đạt 45,6 điểm cho thấy sức khỏe ngành sản xuất suy giảm rõ rệt so với tháng trước. Trên thực tế, các điều kiện kinh doanh đã xấu đi với mức độ lớn nhất kể từ tháng 5/2023.
Số lượng đơn đặt hàng mới trong ngành sản xuất đã giảm mạnh trong tháng 4, với tốc độ suy giảm nhanh và mạnh nhất trong gần hai năm qua. Sự giảm sút này phản ánh ảnh hưởng của các biện pháp thuế quan của Hoa Kỳ cùng với biến động trên thị trường quốc tế.
Đặc biệt, số lượng đơn đặt hàng xuất khẩu mới còn giảm mạnh hơn tổng số lượng đơn đặt hàng mới, đặc biệt là sau khi có những thông báo liên quan đến thuế quan. Đây là lần giảm thứ sáu liên tiếp của đơn đặt hàng mới từ nước ngoài và là mức giảm đáng chú ý nhất kể từ tháng 6/2023.
Thuế quan và sự giảm sút đơn đặt hàng mới đã tác động khiến sản lượng giảm trở lại sau khi tăng trong tháng 3, với mức giảm nhanh và đáng kể nhất kể từ tháng 1/2023. Các nhà sản xuất đang lo ngại về tác động của thuế quan đối với sản xuất trong những tháng tới. Niềm tin kinh doanh đã giảm mạnh, xuống mức thấp nhất kể từ tháng 8/2021, và mức độ lạc quan hiện tại là một trong những mức yếu nhất trong lịch sử khảo sát.
Nhu cầu suy yếu, chi phí đầu vào tiếp tục tăng
Báo cáo từ S&P Global cho thấy lượng công việc tồn đọng đã giảm mạnh do số lượng đơn đặt hàng mới giảm, với tốc độ suy giảm gần như tương đương với tháng trước. Sự giảm sút trong lượng công việc đã buộc các nhà sản xuất phải cắt giảm nhân sự, đánh dấu lần giảm việc làm thứ bảy liên tiếp. Đặc biệt, tốc độ giảm việc làm lần này là nhanh nhất trong ba năm rưỡi qua.
Các công ty đã cắt giảm mạnh hoạt động mua hàng khi số lượng đơn đặt hàng mới và yêu cầu sản lượng giảm. Hoạt động mua hàng hóa đầu vào đã giảm tháng thứ hai liên tiếp, đạt mức giảm lớn nhất kể từ tháng 5/2023. Hệ quả là tồn kho hàng mua cũng giảm, với mức giảm mạnh nhất kể từ tháng 9 năm ngoái.
Theo báo cáo, sự suy giảm nhu cầu đối với hàng hóa đầu vào đã làm gia tăng thời gian giao hàng của nhà cung cấp trong tháng 4, mặc dù mức độ gia tăng này chỉ ở mức nhẹ và là thấp nhất trong tám tháng qua. Tuy nhiên, vẫn có một số trường hợp ghi nhận sự chậm trễ trong giao hàng, chủ yếu do vấn đề về tốc độ và sự sẵn có của phương tiện vận chuyển.
Nhu cầu suy yếu cũng đã tác động đến giá cả trong tháng 4. Mặc dù chi phí đầu vào tiếp tục tăng, đặc biệt là giá một số nguyên vật liệu, nhưng tốc độ tăng chỉ nhẹ và là yếu nhất kể từ khi chuỗi tăng chi phí bắt đầu vào tháng 8/2023. Một số công ty cũng đã ghi nhận sự giảm giá dầu và chi phí vận tải. Giá bán hàng giảm tháng thứ tư liên tiếp, mặc dù mức giảm chỉ ở mức khiêm tốn, nhưng tốc độ giảm là mạnh nhất trong 21 tháng qua.
Giải thích về kết quả khảo sát, ông Andrew Harker, Giám đốc Kinh tế tại S&P Global Market Intelligence, cho biết việc áp thuế của Hoa Kỳ đã đẩy ngành sản xuất Việt Nam vào tình trạng suy giảm trong tháng 4, khi các công ty chứng kiến sự giảm mạnh của số lượng đơn đặt hàng mới, xuất khẩu và sản lượng. Hơn nữa, khả năng tiếp tục xảy ra gián đoạn trong ngành sản xuất do thuế quan bổ sung khiến niềm tin kinh doanh giảm xuống mức thấp nhất trong lịch sử khảo sát. Ông Andrew Harker khuyến nghị rằng trong tình hình không ổn định hiện nay, cần theo dõi sát dữ liệu chỉ số PMI ngành sản xuất Việt Nam trong những tháng tới để đánh giá tình hình kinh doanh.
Huyền Vy - VnEconomy
