Mới đây, FTSE Russell đã công bố báo cáo phân loại thị trường thường kỳ, trong đó tiếp tục giữ Việt Nam trong danh sách theo dõi nâng hạng từ thị trường cận biên (Frontier Markets) lên nhóm thị trường mới nổi loại 2 (Secondary Emerging Markets). Việt Nam đã được đưa vào danh sách theo dõi này từ tháng 9/2018 đến nay.
Theo đánh giá từ tổ chức xếp hạng này, Việt Nam vẫn chưa đạt yêu cầu ở hai tiêu chí quan trọng gồm “Chu kỳ thanh toán (DvP)” và “Chi phí liên quan đến các giao dịch không thành công”. Hiện cả hai tiêu chí vẫn bị xếp hạng là “Hạn chế”.
Trong tháng 11/2024, cơ quan quản lý thị trường Việt Nam đã chính thức áp dụng mô hình không yêu cầu cấp vốn trước (Non Pre-funding – NPF), cho phép các công ty chứng khoán trong nước cấp một mức vốn phù hợp nhằm hỗ trợ các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài (FII) thực hiện giao dịch mua chứng khoán mà không cần đặt cọc trước.
Trước diễn biến này, FTSE Russell tiếp tục giám sát chặt chẽ và lấy ý kiến từ các bên tham gia thị trường liên quan đến hiệu quả của mô hình NPF cũng như cơ chế xử lý giao dịch thất bại.
Ngoài ra, FTSE cũng lưu ý rằng Việt Nam cần cải thiện quy trình mở tài khoản giao dịch, vốn đang gây ra sự chậm trễ do quy định hiện hành. Bên cạnh đó, việc xây dựng một cơ chế hiệu quả để thúc đẩy giao dịch giữa các nhà đầu tư nước ngoài trong các cổ phiếu đã chạm hoặc gần đến giới hạn sở hữu nước ngoài (FOL) cũng được đánh giá là cấp thiết.
Tổ chức này ghi nhận những nỗ lực liên tục từ phía cơ quan quản lý thị trường Việt Nam trong việc cải cách khung pháp lý và kỹ thuật, đặc biệt là việc nâng cấp nền tảng giao dịch nhằm thu hút thêm dòng vốn quốc tế. FTSE Russell đánh giá cao mối quan hệ hợp tác với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SSC), các cơ quan liên quan cũng như Nhóm Ngân hàng Thế giới trong lộ trình cải cách thị trường rộng lớn hơn.
Dự kiến, bản cập nhật tiếp theo về tình trạng theo dõi nâng hạng của Việt Nam sẽ được FTSE Russell công bố trong kỳ đánh giá tháng 9 năm 2025.
Giai đoạn từ năm 2008 đến 2024 cũng ghi nhận 4 trường hợp nâng hạng được công bố vào tháng 3. Thực tế cho thấy, FTSE thường thu thập dữ liệu định kỳ vào tháng 6 và tháng 12 hằng năm, sau đó tiến hành tham vấn thị trường trước khi đưa ra quyết định điều chỉnh phân loại.
Năm 2024, việc Bộ Tài chính ban hành Thông tư 68/TT-BTC được xem là bước tiến lớn nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư nước ngoài tiếp cận thị trường Việt Nam. Tuy nhiên, để có thể tiếp nhận hiệu quả dòng vốn quy mô lớn trong trường hợp được nâng hạng, việc triển khai mô hình đối tác bù trừ trung tâm (CCP) với sự tham gia của hệ thống ngân hàng được đánh giá là giải pháp toàn diện và mang tính nền tảng.
Theo quan sát từ các trường hợp trước đây, thanh khoản thị trường thường có xu hướng gia tăng tích cực trong giai đoạn từ 1 đến 2 tháng sau thời điểm công bố nâng hạng (T0) đối với FTSE, và từ 5 đến 6 tháng đối với MSCI. Trước thời điểm T0, diễn biến thanh khoản có thể khác nhau tùy từng quốc gia và không có quy luật chung. Trong giai đoạn chuyển đổi (T1), thanh khoản thực sự cải thiện từ 1–2 tháng với FTSE và 1–4 tháng đối với MSCI sau khi hoàn tất quá trình chuyển đổi.
Đáng chú ý, dòng tiền từ khối ngoại thường bắt đầu mua ròng từ 2–4 tháng trước thời điểm công bố nâng hạng (T0) và trong giai đoạn bắt đầu chuyển đổi (T1) đối với FTSE. Đối với MSCI, khối ngoại có xu hướng hành động sớm hơn – từ 4–5 tháng trước – do quy mô các quỹ chỉ số tham chiếu và tầm ảnh hưởng của MSCI vượt trội hơn so với FTSE Russell. Nhóm cổ phiếu tiềm năng đáng chú ý trong giai đoạn này gồm: HPG, VNM, MSN, VCB, SSI, VIC, VHM và VRE.
Theo VNEconomy
