Trong khi nhiều quốc gia đang gấp rút đàm phán để đạt được thỏa thuận về thuế quan đối với chính quyền tổng thống Trump, thì Trung Quốc lại chọn cách đối đầu, với hy vọng biến “khủng hoảng thành cơ hội”.
Chỉ trong vòng 48 giờ kể từ khi ông Trump công bố kế hoạch áp thuế hàng loạt đối với nhiều quốc gia, một động thái khiến thị trường toàn cầu chao đảo, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đã nhanh chóng đưa ra các biện pháp trả đũa đối với hàng hóa và doanh nghiệp Mỹ.
Khi Tổng thống Mỹ tuyên bố sẽ tiếp tục gia tăng mức thuế, Bắc Kinh khẳng định sẽ không lùi bước. “Đe dọa leo thang thuế quan của Mỹ là một sai lầm chồng chất sai lầm,” Bộ Thương mại Trung Quốc nhấn mạnh. Thông cáo tiếp tục chỉ trích chính sách của Mỹ là “mang tính cưỡng ép”, khẳng định Trung Quốc “sẽ không bao giờ chấp nhận” và sẵn sàng “chiến đấu đến cùng” nếu Washington vẫn tiếp tục áp đặt.
Lập trường cứng rắn này là một phần trong chiến lược của chính phủ Trung Quốc nhằm thể hiện hình ảnh một cường quốc đối trọng, đứng lên trước điều họ gọi là “chủ nghĩa đơn phương và bắt nạt kinh tế” của Mỹ. Trong cuối tuần, truyền thông nhà nước Trung Quốc phát đi thông điệp rõ ràng: Trung Quốc đã chuẩn bị sẵn sàng để ứng phó với chiến tranh thương mại và thậm chí có thể trở nên mạnh mẽ hơn sau cuộc đối đầu này.
“Thuế quan của Mỹ chắc chắn sẽ có tác động, nhưng trời sẽ không sập” tờ Nhân Dân Nhật Báo - cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc - bình luận. “Kể từ khi Mỹ phát động cuộc chiến thương mại đầu tiên vào năm 2017, Trung Quốc vẫn tiếp tục phát triển, chứng minh khả năng chống chịu – càng bị ép, chúng ta càng mạnh lên”.
Trước đó, Trump vừa công bố mức thuế bổ sung 34% lên tất cả hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, nâng tổng mức thuế trung bình đối với hàng hóa Trung Quốc vượt ngưỡng 54%. Đáp lại, Bắc Kinh cũng áp thuế 34% đối với hàng hóa Mỹ, đồng thời ban hành các biện pháp khác như kiểm soát xuất khẩu đất hiếm và hạn chế thương mại với một số doanh nghiệp Mỹ.
Hôm qua ngày 7/4 Tổng thống Mỹ tiếp tục đe dọa áp thêm thuế 50% lên hàng hóa Trung Quốc nếu Bắc Kinh không dỡ bỏ các biện pháp trả đũa trước ngày 8/4. Ông cũng tuyên bố hủy bỏ các cuộc gặp do phía Trung Quốc “đề xuất”.
Phản ứng mạnh mẽ của Bắc Kinh được cho là xuất phát từ đánh giá chiến lược của Chủ tịch Tập Cận Bình và các cố vấn, rằng ông Trump không chỉ sử dụng thuế quan như một công cụ đàm phán, mà còn đặt ra một nguy cơ thực sự làm gián đoạn trật tự thương mại toàn cầu. “Không ít nhà lãnh đạo Trung Quốc cho rằng Mỹ đang tự làm suy yếu vị thế toàn cầu của chính mình” Ryan Hass - chuyên gia tại Viện Brookings viết sau chuyến làm việc với các quan chức và học giả Trung Quốc.
“Có nhiều tranh luận rằng thế giới đang bước vào thời kỳ phân cực thành các khối, hoặc là một giai đoạn toàn cầu hóa không có Mỹ. Bắc Kinh dường như nghiêng về kịch bản thứ hai” ông Hass nhận định.
Sẵn sàng cạnh tranh
Khi chính sách thuế quan của ông Trump nhắm vào cả đối tác lẫn đối thủ, các quan chức Trung Quốc đã tranh thủ thể hiện nước này là lực lượng bảo vệ toàn cầu hóa và là đối tác ổn định trong thương mại quốc tế.
“Là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới và là thị trường tiêu dùng lớn thứ hai toàn cầu, Trung Quốc sẽ tiếp tục mở cửa hơn nữa, bất chấp môi trường quốc tế biến động” Bộ Ngoại giao Trung Quốc khẳng định.
Vào tuần trước (5/4), Thứ trưởng Bộ Thương mại Trung Quốc – ông Lăng Kích - đã tiếp các đại diện từ 20 doanh nghiệp Mỹ như Tesla và GE HealthCare. Ông nhấn mạnh Trung Quốc là điểm đến “lý tưởng, an toàn và đầy triển vọng” cho nhà đầu tư, đồng thời kêu gọi doanh nghiệp Mỹ “thể hiện tiếng nói lý trí” để duy trì sự ổn định trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
“Trung Quốc và Mỹ giờ đây là hai đối thủ trực tiếp trong việc tái định hình trật tự thương mại toàn cầu” giáo sư từ Trường Tài chính thuộc Ngân hàng Trung ương Trung Quốc, Đại học Thanh Hoa, cho biết. “Chúng tôi sẵn sàng chấp nhận thách thức - sẵn sàng cạnh tranh”. Tuy vậy, các đối tác thương mại của Trung Quốc cũng tỏ ra thận trọng, vì Bắc Kinh từng sử dụng quy mô thị trường của mình như một công cụ ép buộc trong các tranh chấp chính trị. Nhiều quốc gia lo ngại rằng xuất khẩu giá rẻ của Trung Quốc có thể làm ảnh hưởng đến sản xuất nội địa và đè nặng lên giá tiêu dùng.
Trong tháng qua, Bắc Kinh đã tổ chức các cuộc đàm phán kinh tế với Nhật Bản và Hàn Quốc, những nước vừa bị áp thuế lần lượt 24% và 25%, cũng như với Liên minh châu Âu nơi chịu mức thuế 20%.
Nhiều nền kinh tế Đông Nam Á - các trung tâm sản xuất thay thế Trung Quốc – cũng bị ảnh hưởng nặng nề từ cuộc chiến thuế quan. Trong khi hầu hết không muốn công khai đối đầu với Washington, toàn khu vực đang ở trong trạng thái lo ngại.
Tại Singapore, trung tâm thương mại tự do kết nối toàn cầu – Thủ tướng Lawrence Wong cảnh báo người dân về sự thay đổi lớn.
Thách thức trong nước
Dù thể hiện sự tự tin, nhưng Trung Quốc vẫn đang chuẩn bị cho các tác động kinh tế tiêu cực và nguy cơ leo thang thêm.
Năm ngoái, kim ngạch thương mại song phương Mỹ - Trung đạt khoảng 500 tỷ USD. Cuộc chiến thuế quan nổ ra đúng thời điểm Trung Quốc bắt đầu có dấu hiệu phục hồi sau nhiều năm chịu áp lực từ khủng hoảng bất động sản, nợ công địa phương và hệ quả từ các chính sách phòng dịch nghiêm ngặt. Chính phủ Trung Quốc đã công bố nhiều chính sách kích cầu tiêu dùng nội địa để bù đắp sự sụt giảm xuất khẩu.
Theo Goldman Sachs, mức thuế mới 34% có thể làm giảm tăng trưởng GDP Trung Quốc ít nhất 0,7 điểm phần trăm trong năm nay. Các nhà phân tích dự đoán Trung Quốc sẽ “đẩy mạnh chính sách nới lỏng tiền tệ và tài khóa” để đạt mục tiêu tăng trưởng 5% mà nước này đề ra.
Phản ứng trả đũa quyết liệt và tức thời từ phía Bắc Kinh càng đẩy căng thẳng thương mại giữa hai cường quốc kinh tế vào vòng xoáy leo thang. Và khi đối đầu ngày càng gay gắt, triển vọng về một giải pháp tháo gỡ toàn diện cho cuộc chiến thương mại này dường như ngày một mờ mịt.
Theo CNN
